Цяпер шматдзетныя сем'і, якія выхоўваюць непаўналетніх дзяцей, маюць наступныя гарантыі і льготы:

– вызваляюцца ад падатку на нерухомасць і зямельнага падатку шматдзетныя сем'і, якія маюць трох і больш непаўналетніх дзяцей (Падатковы кодэкс Рэспублікі Беларусь (Асаблівая частка) (далей – АЧПК), артыкулы 228, 239);

- стаўкі адзінага падатку зніжаюцца для плацельшчыкаў-бацькоў (усынавіцеляў) у шматдзетных сем'ях з трыма і больш дзецьмі ва ўзросце да 18 гадоў - на 20 працэнтаў пачынаючы з месяца, наступнага за месяцам, у якім узнікла права на льготу, уключаючы апошні дзень месяца, у якім страчана такое права (АЧПК, артыкул 340);

- бацькам, якія маюць двух і больш дзяцей ва ўзросце да васямнаццаці гадоў або дзяцей-інвалідаў ва ўзросце да васямнаццаці гадоў, стандартны падатковы вылік прадастаўляецца ў памеры 65,00 бел. рублёў на кожнае дзіця ў месяц (арт. 209 АЧПК);

– для навучэнцаў са шматдзетных сем'яў плата за карыстанне падручнікамі і вучэбнымі дапаможнікамі зніжаецца на 50 працэнтаў ад устаноўленай платы за карыстанне адпаведнымі падручнікамі і навучальнымі дапаможнікамі (Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, артыкул 39);

– плата бацькоў за харчаванне дзяцей ва ўстановах, якія забяспечваюць атрыманне дашкольнай адукацыі, зніжаецца на 50 працэнтаў для сем'яў, якія маюць трох і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў (пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 29 лютага 2008 г. № 307 «Аб памеры і парадку спагнання платы за харчаванне дзяцей, якія атрымліваюць дашкольную адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні дашкольнай адукацыі»).

Бясплатным харчаваннем за кошт сродкаў рэспубліканскага і (або) мясцовых бюджэтаў забяспечваюцца навучэнцы ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, адукацыйных праграм спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі, а таксама ўстаноў вышэйшай адукацыі пры засваенні зместу адукацыйнай праграмы сярэдняй адукацыі з малазабяспечаных сем'яў (сем'яў, сярэднедушавы даход якіх па аб'ектыўных прычынах ніжэйшы за найбольшую велічыню бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва, зацверджанага Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны за два апошнія кварталы), з сем'яў, якія маюць трох і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў (пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21.02.2005 № 177 «Аб зацвярджэнні Палажэння аб арганізацыі харчавання навучэнцаў, якія атрымліваюць агульную сярэднюю адукацыю, спецыяльную адукацыю на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі»);

– кіраўнікі дзяржаўных устаноў адукацыі маюць права прадастаўляць у перыяд атрымання вышэйшай, сярэдняй спецыяльнай адукацыі скідкі са сфарміраванага кошту навучання ў парадку і памерах, вызначаных Урадам Рэспублікі Беларусь, студэнтам і навучэнцам з сем'яў, у якіх выхоўваецца трох і больш непаўналетніх дзяцей (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 28 лютага 2006 г. № 126 «Аб некаторых пытаннях атрымання вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі на платнай аснове»);

– маці (мачасе) або бацьку (айчыму), апекуну (папячыцелю), якая выхоўвае (які выхоўвае) траіх і больш дзяцей ва ўзросце да шаснаццаці гадоў прадастаўляецца адзін дадатковы вольны ад працы дзень у тыдзень з аплатай у памеры сярэдняга дзённага заробку (пастанова) Міністэрствы працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 11.06.2014 № 34 «Аб парадку і ўмовах прадастаўлення дадатковых вольных ад працы дзён»);

– жанчыны, якія нарадзілі і выхавалі пяць і больш дзяцей, узнагароджваюцца ордэнам Маці (Закон Рэспублікі Беларусь «Аб дзяржаўных узнагародах Рэспублікі Беларусь» ад 18 мая 2004 года № 288-3);

– жанчыны, якія нарадзілі пяць і больш дзяцей і выхавалі іх да 8-гадовага ўзросту, маюць права на пенсію па ўзросту са зніжэннем агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту на 5 гадоў (а таксама жанчыны, у якіх да гэтага часу пятае дзіця не дасягнула 8 гадоў). ) і пры стажы працы не менш за 15 гадоў (ч. 1 арт. 19 Закона Р Б «Аб пенсіённым забеспячэнні);

– жанчыны, якія нарадзілі пяць і больш дзяцей і выхавалі іх да 16-гадовага ўзросту, пры стажы работы ў калгасах, саўгасах і іншых прадпрыемствах сельскай гаспадаркі непасрэдна ў вытворчасці сельскагаспадарчай прадукцыі не менш як 10 гадоў (без заліку ў стаж работы часу догляду за дзецьмі) маюць права на пенсію незалежна ад узросту (частка другая артыкула 19 Закона Рэспублікі Беларусь «Аб пенсіённым забеспячэнні»).

Акрамя таго, у адпаведнасці з артыкулам 268 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь (далей - ПК) скасаванне працоўнай дамовы па ініцыятыве наймальніка з цяжарнымі жанчынамі, жанчынамі, якія маюць дзяцей ва ўзросце да трох гадоў, не дапускаецца, акрамя выпадкаў ліквідацыі арганізацыі, спынення дзейнасці філіяла, прадстаўніцтва ці іншага адасобленага падраздзялення арганізацыі, размешчаных у іншай мясцовасці, спынення дзейнасці індывідуальнага прадпрымальніка, а таксама па падставах, прадугледжаных пунктамі 4, 5, 7–9 артыкулы 42 і артыкул 47 ПК. Не дапускаецца таксама скасаванне працоўнай дамовы па ініцыятыве наймальніка з адзінокімі маці, якія маюць дзяцей ва ўзросце ад трох да чатырнаццаці гадоў (дзяцей-інвалідаў да васямнаццаці гадоў), акрамя выпадкаў ліквідацыі арганізацыі, спынення дзейнасці філіяла, прадстаўніцтва ці іншага адасобленага падраздзялення арганізацыі, размешчаных у іншай мясцовасці, спынення дзейнасці індывідуальнага прадпрымальніка, а таксама па падставах, прадугледжаных пунктамі 2, 4, 5, 7–9 артыкулы 42 і артыкулам 47 ПК. Пры гэтым у заканадаўстве няма забароны на спыненне працоўнай дамовы па іншых падставах.

Згодна з пунктам 6 часткі першай артыкула 16, а таксама артыкуле 268 ПК забараняецца неабгрунтаваная адмова ў заключэнні працоўнага дагавора з жанчынамі па матывах, звязаных з цяжарнасцю або наяўнасцю дзяцей ва ўзросце да трох гадоў, а адзінокім маці - з наяўнасцю дзіцяці ва ўзросце да чатырнаццаці гадоў (дзіцяці-інваліда - да васямнаццаці гадоў). Іншыя прычыны могуць быць падставай для адмовы ў прыёме на працу на агульных падставах (адсутнасць адпаведнай адукацыі, неабходнага стажу працы, досведу працы па спецыяльнасці і інш.).

Пры адмове ў заключэнні працоўнага дагавора названым катэгорыям жанчын наймальнік абавязаны паведаміць ім матывы ў пісьмовай форме. Адмова ў заключэнні працоўнай дамовы можа быць абскарджана ў судзе.

У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 06.01.2012 № 13 «Аб некаторых пытаннях прадастаўлення грамадзянам дзяржаўнай падтрымкі пры будаўніцтве (рэканструкцыі) або набыцці жылых памяшканняў» ( Указ № 13):

1.1. малазабяспечаныя грамадзяне Рэспублікі Беларусь з ліку шматдзетных сем'яў, якія знаходзяцца на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, маюць права на атрыманне льготных крэдытаў на будаўніцтва (рэканструкцыю) або набыццё жылых памяшканняў (падпункт 1.1 пункта 1 Указа № 13);

1.2. шматдзетныя сем'і маюць пазачарговае права на атрыманне льготных крэдытаў (п.п.1.2 пункта 1 Указа № 13);

1.3. максімальны тэрмін, на які даюцца льготныя крэдыты, для шматдзетных сем'яў не павінен перавышаць 40 гадоў. Працэнты за карыстанне льготнымі крэдытамі на працягу тэрміну іх пагашэння для шматдзетных сем'яў устанаўліваецца ў памеры 1 працэнт гадавых (падпункт 1.4 пункта 1 Указа № 13);

1.4. шматдзетным сем'ям нарматывы агульнага кошту будуемага (рэканструюемага) жылога памяшкання для вызначэння велічыні льготнага крэдыту ўстанаўліваюцца ў памеры 20 кв. метраў на аднаго члена сям'і, а для грамадзян, якія пастаянна пражываюць і працуюць у сельскіх населеных пунктах і будуюць (рэканструююць) у іх аднакватэрныя або блакіраваныя жылыя дамы, - 30 кв. метраў (падпункт 1.5 пункта 1 Указа № 13);

1.5. максімальны памер ільготнага крэдыту на будаўніцтва (рэканструкцыю) жылога памяшкання вызначаецца па нарміруемых памерах агульнай плошчы жылога памяшкання і не павінен перавышаць для шматдзетных сем'яў 100 працэнтаў (падпункт 1.4 пункта 1 Указа № 13);

1.6. льготныя крэдыты на набыццё жылых памяшканняў прадастаўляюцца для шматдзетных сем'яў у памеры, які не перавышае 100 працэнтаў максімальнага памеру крэдыту, што выдзяляецца на будаўніцтва (рэканструкцыю) жылля і велічыні ацэначнага кошту набытага жылога памяшкання, што вызначаецца ў парадку, устаноўленым Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь (падпункт 1.8 пункта 1). Указа № 13).

У адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 04.07.2017 № 240 «Аб дзяржаўнай падтрымцы грамадзян пры будаўніцтве жылых памяшканняў»:

1.4. права на атрыманне субсідыі на пагашэнне асноўнага доўгу сумесна з атрыманнем субсідыі на выплату часткі працэнтаў прадастаўляецца:

шматдзетным сем'ям, якія маюць траіх і больш непаўналетніх дзяцей;

1.7. Шматдзетныя сем'і, якія рэалізавалі сваё права на атрыманне субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый) або на атрыманне дзяржаўнай падтрымкі ў адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 студзеня 2012 г. № 13, у тым ліку ў пазачарговым парадку, а таксама сем'і, якія набылі статус шматдзетных пасля паляпшэння жыллёвых умоў з прыцягненнем субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый) або дзяржаўнай падтрымкі ў адпаведнасці з Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 студзеня 2012 г. № 13 маюць права на паўторнае атрыманне дзяржаўнай падтрымкі ў форме субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый), у тым ліку ў пазачарговым парадку, незалежна ад абмежаванняў, прадугледжаных у частцы трэцяй гэтага падпункта, калі падставы для пастаноўкі на ўлік маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў у іх узніклі ў сувязі з нараджэннем (усынаўленнем, удачараваннем) дзяцей.

1.8. субсідыя на выплату часткі працэнтаў прадастаўляецца ў наступных памерах:

шматдзетным сем'ям, якія маюць траіх непаўналетніх дзяцей на дату падачы заявы аб прадастаўленні субсідый (заявы аб уключэнні ў спісы на атрыманне субсідый у выпадку зацвярджэння названых спісаў у адпаведнасці з часткай другой падпункта 1.14 гэтага пункта), – у памеры стаўкі рэфінансавання Нацыянальнага банка, павялічанай на 2 працэнтныя пункты, але не больш за працэнтную стаўку па крэдыце, устаноўленай крэдытнай дамовай;

шматдзетным сем'ям, якія маюць чацвярых і больш непаўналетніх дзяцей на дату падачы заявы аб прадастаўленні субсідый (заявы аб уключэнні ў спісы на атрыманне субсідый у выпадку зацвярджэння названых спісаў у адпаведнасці з часткай другой падпункта 1.14 гэтага пункта), – у памеры стаўкі рэфінансавання Нацыянальнага банка, павялічанай на 3 працэнтныя пункты, але не больш за працэнтную стаўку па крэдыце, устаноўленай крэдытнай дамовай;

шматдзетным сем'ям, якія маюць не менш за траіх дзяцей ва ўзросце да 23 гадоў, пералічаных у абзацы трэцім пункта 3 гэтага Указа, на дату падачы заявы аб прадастаўленні субсідыі на выплату часткі працэнтаў (заявы аб уключэнні ў спісы на атрыманне субсідыі на выплату часткі працэнтаў у выпадку зацвярджэння ўказаных спісаў у адпаведнасці з часткай другой падпункта 1.14 гэтага пункта), а таксама грамадзянам, пералічаным у абзацах чацвёртым і пятым падпункта 1.4 гэтага пункта, – у памеры стаўкі рэфінансавання Нацыянальнага банка, павялічанай на 2 працэнтныя пункты, але не больш за працэнтную стаўку па крэдыце, устаноўленай крэдытнай дамовай;

1.10. субсідыя на пагашэнне асноўнага доўгу даецца шматдзетным сем'ям у адпаведнасці з колькасцю непаўналетніх дзяцей у сям'і на дату падачы заявы аб прадастаўленні субсідый (заявы аб уключэнні ў спісы на атрыманне субсідый у выпадку зацвярджэння ўказаных спісаў у адпаведнасці з часткай другой падпункта 1.14 гэтага пункта) у наступных памерах:

пры наяўнасці траіх непаўналетніх дзяцей - у памеры 95 працэнтаў ад сумы асноўнага доўгу па крэдыце;

пры наяўнасці чацвярых і больш непаўналетніх дзяцей - у памеры 100 працэнтаў ад сумы асноўнага доўгу па крэдыце.

1.13. максімальны нарміруемы кошт жылога памяшкання для прадастаўлення субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый) грамадзянам, якія ажыццяўляюць будаўніцтва (рэканструкцыю) жылога памяшкання, вызначаецца па нарміруемых памерах агульнай плошчы жылога памяшкання, якія ўстанаўліваюцца ў парадку, прадугледжаным у частках першай–шостай падпункта 1.6 пункта 1 Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 студзеня 2012 г. № 13, з улікам нарматываў агульнай плошчы будуемага (рэканструюемага) жылога памяшкання, устаноўленых у падпункце 1.5 пункта 1 Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 студзеня 2012 г. № 13, і па кошце 1 кв. метра агульнай плошчы жылога памяшкання, якое будуецца (рэканструюецца), але не перавышае гранічны нарматыў кошту 1 кв. метра агульнай плошчы жылога памяшкання, які вызначаецца Саветам Міністраў Рэспублікі Беларусь, і не павінна перавышаць 90 працэнтаў (для шматдзетных сем'яў – 100 працэнтаў) прыманага ў разлік кошту будаўніцтва (рэканструкцыі) нарміруемых памераў агульнай плошчы жылога памяшкання.

Пры будаўніцтве жылых памяшканняў у сельскіх населеных пунктах грамадзянамі, якія пастаянна ў іх пражываюць і працуюць, а таксама пры будаўніцтве шматдзетнымі сем'ямі жылых памяшканняў у населеных пунктах з колькасцю насельніцтва да 20 тыс. чалавек і гарадах-спадарожніках максімальны нарміруемы кошт жылога памяшкання для прадастаўлення субсідыі на выплату часткі працэнтаў (субсідый) вызначаецца з улікам кошту ўзвядзення прадугледжаных праектнай дакументацыяй гаспадарчых пабудоў у памеры да 20 працэнтаў максімальнага нарміруемага кошту жылога памяшкання, разлічанага ў адпаведнасці з часткай першай гэтага падпункта.

*-Па пытанні прызначэння сямейнага капіталу і выдачы пасведчання шматдзетнай сям'і звяртацца па адрасе: г. Валожын, пл. Свабоды д. 2, упраўленне па працы, занятасці і сацыяльнай абароны Валожынскага раённага выканаўчага камітэта, каб. № 219, тэл. 58-1-97; Служба «адно акно», каб. 102, тэл. 57-3-31.

Перыяд звароту па прызначэнне сямейнага капіталу – да 6 месяцаў з моманту нараджэння 3-га ці наступнага дзіцяці. Прызначэнне сямейнага капіталу вырабляецца па заяўным прынцыпе.